Падышанын Табышмагы жана Габриел мырза
By Tamara Kula
Translated by Рахат Ботобекова
1-Болум: Чогулуш
Баары толкунданып алган. Бугун падыша Жошуанын сепилиндеги баардык аскерлер абдан маанилуу жолугушууга чакырылган. Падыша Жошуа бугун кийинки хан ким болоорун айтат.
Менин атым Габриел Мырза. Мен абдан жаш мырзамын, ошондуктан кийинки хан мен болом деп ойлобойм. Бирок чогулуштун башталышын абдан каалап жатам.
Ошол куну туштон кийин, 30 аскердин баары чон столдун айланасына чогулушту.
«Силер билгендей эле»-деп соз баштады падыша:-«Мен абдан карыдым, жана менден кийин падыша болчу балам жок. Ошон учун мен олгондон кийин, менин сепилимдеги эн жакшы аскер хан болуп калышын чечтим.»
Аскерлер бири бири менен шыбырашып башташты.
«Тынчтангыла!»-падыша Жошуа буйрук берди. «Эми, менин сепилимде ким эн жакшы аскер? Мына ушул суроо. Муну чечуу учун мен табышмак ойлоп таптым. Бул суроодун жообун табуу учун силерде бир жыл убакыт бар. Бир жылдан сон, биз ушул жерде кайрадан жолугушабыз да, менин сепилимдеги эн акылдуу аскерди коробуз.»
Мен озумду кармай албай:- «Кандай табышмак?!»-деп кыйкырдым.
Падыша Жошуа мени сурдуу карады. «Тынчтаныныз, Габриел мырза,»-деди ал мага. «Конул буруп уккула. Мына табышмак:
Кудайдан кучтуу эмне,
Ал байларга керек,
Ал кедейлерде бар,
Эгер сен жебесен олосун? »
- - - -
2-Болум: Суйлогуч саз
Мен табышмактын жообун таап, падыша болууну кандай каалайм! Мен дуйнодо эн акылдуу болом! Мен озумду ак конул, кучтуу, сепилде жашаган, элди падыша Жошуадай башкарган падыша катары элестеттим.
Бирок, биринчи, мен табышмактын жообун табуум керек. Кудайдан кучтуу эмне болушу мумкун? Эч кандай идеа жок. Байларга эмне керек? Эч нерсе ойлой албадым.
Мен сепилден чыгып баратканымда, башка аскер Рекс Мырза жанымдан отту. «Сен падыша болом деп ойлогон жоксун деген умуттомун. Сен абдан жашсын жана табышмакты чечкенге акылын жетпейт!»-деди Рекс мырза каткырып.
«Бир жылдан кийин коробуз!»-дедим мен ачуум келип. Мен озумдун канчалык акылдуу экенимди дуйного корсотууну чечтим.
Мен биринчи Суйлоочу сазга барууну чечтим. Мен ал жерде эч качан болбогом, бирок суйлоочу саз коп нерсе билет деп уккам. Кээде ал эч кандай маанилуу нерсе айтпайт, кээде ал чындыкты суйлойт.
Суйлоочу сазга жетуу учун бир ай убактым кетти. Акырында, мен анын алдына барып суроомду бердим.
“Оо, суйлогуч саз, Кичи пейилдикке айтчы, Кудайдан кучтуу эмне бар, байларга керек,аны жебесен олосун?”-дедим мен.
“Хмм...”деди Суйлогуч саз кобуктонуп.”Эгер аны жесен олосун? Мумкун бул - уу!” Саз кулуп баштады жана кичинекей кобуктор абага толо баштады.
Мен ушкурундум. “Жок,жок”-дедим мен. “Уу кудайдан кучтуу эмес!Жана байларга уудун кереги жок.”
Мен сазга тушундурууго абдан аракет кылдым, бирок саз кулгондон башкага жарабады. Мен абдан капаландым. Мен сазды коруу учун абдан алыстан келдим, бирок табышмак жонундо эч нерсе биле албадым. Мен бир айымды короттум.
- - - -
3-болум: Уч эшик
Мен уч эшикти корууну чечтим. Уч эшик дайыма чындыкты суйлойт. Бир гана койгой бул тобокелчилик эле.
Уч эшикти табууга эки ай убакыт короду. Акырында мен аларды токойдун тупкурунон таптым. Бир эшик тунук айнектен жасалган экен. Экинчиси чириген жыгачтан жасалган, а учунчусу таштан жасалыптыр.
Мени кичинекей, байыркы адам тосуп алды. “Сен суроону берсен болот, бирок бир гана мумкунчулугун болот. Эгер сен туура эмес эшикти тандасан, ушул уч эшикке кароолчу болуп каласын.”-деди кароолчу.
Мен кайсы эшик мага жооп берээрин билген жокмун. Мен абдан чон тобокелчиликке барып жаттым. Бирок мен табуум керек эле. Мен суроомду берип, айнек эшикти тандап алдым.
Мен коздорумду жумдум. Мен туура эшикти тандадымбы? Кокустан мен кубанган кулкуну уктум. Мен козумду ачып, байыркы адам жаш балага айланып баратканын кордум. “Мен бошмун!”-деди ал бактылуу. “Мына эми мен бошмун!”
Мен туура эмес эшикти тандап алдым. Мен корктум. Мен денемдин кичирейип, абдан карып бара жатканын сездим. Мен эми уч эшикти кайтарган кичинекей, байыркы адамга айландым. Мен падыша болуу мумкунчулугунон ажырадым.
Кундор, жумалар жана айлар отту. Уч эшикке эч ким келбеди. Мен умутсуз болдум. Мен эч качан качып кете албайм!
- - - -
4-болум. Жаны кароолчу
Бир куну сулуу ханбийке уч эшикке келди. Эгер ал туура эмес эшикти тандаганда, ал менин ордума кароолчу болуп, мен бошомокмун!
Хан бийке абдан капалуу эле. Ал коз жашын аарчып, мындай деди- “Мен билишим керек. Ал мени суйобу?” ал эски жыгач эшикти корсотуп, кутуп калды. Кокустан “Ооба” деген ун чыкты. Хан бийке абдан кубанган боюнча рахматын айтып, мени мурдагыдан да умутсуздондуруп, токой аралап чуркап кетти. Ал туура эшикти кантип тандады?
Убакыт отуп жатты. Бир жыл бутойун деп калды. А мен табышмактын жообун тапкан жокмун.
Акырында, падыша Жошуа менен жолугушууга бир гана кун калды. Тилекке каршы, мен жолугушууга бара албайм,мен уч эшиктин кароолчусумун. Мен калышым керек.
Бирок ким келе жатат? Кимдир бироо келе жатты! Ал аскер болчу. Ал жакын келгенде Рекс Мырза экендигин билдим. Рекс Мырза эшиктерди абдан жакын карады. Анан ал мындай деди:-“Мен билейин деген нерсени айтынызчы. Мен бир жыл издеп эч нерсе таппадым.” Ал белгилуу табышмакты айтты да, таш эшикти корсотту.
Ал туура эмес эшикти тандады! Мен акыры бошондум. Рекс мырза кары кароолчуга айланып баратканына жини келди. А мен кайрадан Габриел Мырзага айландым.
“Мен сени жолугушууга келет деп ойлобойм”, - дедим мен Рекс мырзага. Мен сепилге жонодум.
- - - -
5-болум. Жаны падыша
Рекс мырзадан башкасы чон тегерек столго жыйналышты. Падыша Жошуа жылмайды. “Азыр мен келечектеги падыша ким экенин билем”-деди ал-“Табышмактын жообу эмне?”
Ар бир аскер жооп берип чыкты. Бири суйуу деди, экинчиси убакыт, жана башкасы олум дешти. Бирок ар бир жоопко падыша Жошуа башын чайкап жатты.
Акырында ал мага келди. “А сен, Габрил мырза, эмне таптын?” мен томон карадым. “Эч нерсе”-дедим мен акырын.
“Туура!”деди падыша. “Эч нерсе – бул табышмактын жообу.”
Мен ойдо карадым. Мен жообун кантип билдим?
Падыша Жошуа созун улантты: -“Кудайдан кучтуу эмне? Эч нерсе! Байларга эмне керек? Эч нерсе! Кедейлерде эмне бар? Эч нерсе! Эч нерсе жебесен олосун!”
Анан ал мага таажыны кийгизди. Мен эми падыша Габриел болдум.
Back to the Story Translation Project
